verslag 8
Door: rien en corry
03 Maart 2016 | Marokko, Marrakesh
Lieve iedereen,
Na twee maanden rondtoeren in Marokko zijn we nu op weg naar huis. We wilden graag het land ontdekken en binnen de beperkte tijd en mogelijkheden hebben we dat een beetje kunnen doen. Wat we hier (en in de rest van ons verslag) schrijven, zijn ónze ervaringen en gedachten. Het wil niet zeggen dat iedereen het hiermee eens is.
Wij vinden Marokko een prachtig land! Het heeft veel fantastisch erfgoed, schitterende natuur, ongelooflijke oer-landschappen en een heerlijk klimaat. De mensen zijn gastvrij, behulpzaam en vriendelijk. We hebben genoten en ons welkom gevoeld.
En wat ontdekten we nog meer: Marokko is een Afrikaans land met zo’n 40 miljoen mensen waarvan de helft analfabeet is. Dat vinden we 20 miljoen gemiste kansen / onbenutte mogelijkheden. Zo jammer, toch?
Sociaal en maatschappelijk zijn er grote verschillen. Er is een enorm groot en duur overheidsapparaat met onbespreekbare corruptie op het hoogste niveau. Het uitgebreide inlichtingen-systeem weet alles en alles is staatsgeheim.
Koning Mohammed VI is de hoogste politieke én religieuze leider van het land.
De Islam is staatsgodsdienst. 98% van de Marokkanen zijn Islamitisch, een conservatieve godsdienst met veel regels en voorschriften, ook voor de verhoudingen tussen mannen en vrouwen. Het opgefokte macho-gedoe, het liggen, hangen en niksen van mannen. Het slaafse en onderdanig meegaan daarin van vrouwen. Natuurlijk is het niet “alleen maar” en met respect, maar met een westerse achtergrond is het nauwelijks te pruimen.
En zonder respect en helemaal niet te pruimen is de smerige bende die ze maken van hun leefomgeving, het volledige gebrek aan hygiëne en het overbelasten en mishandelen van hun dieren.
En wat we rauw lusten zijn de drammers, de schooiers en de marchandeerders!
En ondanks al die haken en ogen hebben we het geweldig naar de zin gehad en willen we graag volgend jaar terug. Inch Allah. Marokko is een land waar voor ons nog heel veel te ontdekken valt.
Maar nu kijken we uit naar het voorjaar in Nederland en vooral hopen we iedereen die we 3 maanden gemist hebben, heel snel en gezond weer te zien.
Hierbij sturen we verslag 8 en 9.
Verslag 8 gaat over Marrakech tot en met Tamzargoute en verslag 9 gaat over de rest van onze ontdekking van Marokko.
Voor nu, lieve groeten van ons en tot dan.. Rien en Corry
Verslag 8
Zaterdag, 13 februari
Camping Ourika is perfect, het weer is perfect en we hebben het in ons busje perfect voor elkaar. Maar we zijn moe en zitten hier behoorlijk af te kicken van de Sahara en de bergen.
Zondag, 14 februari
We gaan naar Marrakech. Kijken hoe het openbaar vervoer werkt en een beetje sfeer snuiven in de stad. Busje 25 brengt ons voor 7 dirham (70 cent) in 20 minuten op Place Youssef Ben Tachfine. Dat is nog twee keer duikelen naar Place Jemaa-el-Fna, zo’n beetje het belangrijkste oriëntatiepunt van Marrakech. De naam zou betekenen: het plein van de doden. Hier zouden vroeger misdadigers zijn onthoofd en hun hoofden, om af te schrikken, op palen zijn gestoken. Ook noemt men het plein wel: “het plein van het niets” of “het plein van de vernielde moskee” verwijzend naar een vernielde moskee uit de Saadische tijd. In 1980 was er een grote brand en in 2011 werd bij een aanslag een terras weggeblazen. Eens kijken of er ook leuke dingen te beleven zijn.
In 2001 kwam het plein op de lijst “meesterwerken van het orale erfgoed van de mensheid” van de Unesco. Dat betekent dat er architectonisch niet veel te zien is, maar dat er zich van alles afspeelt. En dat is ook zo. Het is eigenlijk een groot “openluchttheater”: slangenbezweerders, apendresseurs, Berberse waterdragers, henna tatoeëerders, acrobaten, muzikanten, sinaasappelsap, souvenirs, dadels, noten, en niet te weinig toeristen. Twee werelden die niks met elkaar hebben. Zwaar gesluierd enerzijds en met twee bandjes nog net de tieten ophoudend anderzijds.
Aan het plein terrasjes, restaurants en cafés met dakterrassen. De couscous is er goed en je zit er eerste rang. Een gezellig plein met een relaxte sfeer, waar je voor elke foto moet betalen, want iedereen noemt zichzelf “artiest”.
Vanaf het plein kun je aan alle kanten de medina in. Straatjes met Riad’s, een doolhof. Straatjes met souvenirs, een doolhof. De soeks, een doolhof. En dat is alleen nog maar de omgeving van het plein. We stellen vast dat wij vandaag niet de vinger achter Marrakech krijgen. En met ons tempo gaat dat ook niet lukken in een week. Daar moeten we volgend jaar maar eens wat tijd voor uittrekken.
We nemen busje 25 terug naar Ourika en vinden het al knap van onszelf dat we de camping weer terugvinden.
Maandag, 15 januari
Koud en nat! Het heeft de hele nacht geregend en het is nauwelijks 15ᵒ. Brrr. Behalve dat we moeten afkicken van de woestijn en de bergen moeten we nu ook nog afkicken van het weer
Dinsdag, 16 februari
9.30 uur. De zon schijnt, maar de temperatuur heeft een flinke knauw gekregen. De lucht ziet er ook niet erg stabiel uit. We gunnen Marokko best het broodnodige water, maar er is veel regen gevallen en wij vinden het wel genoeg zo.
We gaan boodschappen doen bij de Carrefour en dan naar Essaouira aan de kust, met de N8, 160 kilometer naar het westen.
We rijden Marrakech uit over een brede boulevard. Een prachtig park in de middenberm. Shoppingmalls, grote hotels, moderne appartementencomplexen, alles in terracotta. En wat een bonte pracht aan bougainvilles! Gigantische stad, enorme sub-urbs. Druk. Want ook Marrakech koopt aan de straat en in de grote supers is niks te doen.
11.30 uur. We rijden de stad uit. Achter de leemmuren: wijngaarden en olijfboombomen. En aan de villa’s te oordelen gaat het goed in de branche.
Een grote kruising, een grote soek, een grote markt. En vervolgens lege velden. De grond lijkt bewerkt. Graan denken wij. Het ziet wel droog en zelfs de eucalyptusaanplant staat er zielig bij. We weten het niet.
Chichaoua, een nieuwe terra- oasestad. De rivier is gekanaliseerd. Voorbij de stad is het weer leeg. Geen enkele activiteit te zien. Een enkele geitenschuur. Er liggen lage koepels bij, afgedekt met leem. Geitenvoer? We weten het niet.
Een eindje verder zien we dat onze veronderstellingen kloppen. Het graan komt uit en bij een open leemkuil zien we dat er inderdaad veevoer inzit.
14.00 uur. We komen in de buurt van de kust. De heuvels zijn bedekt met olijven en organias. Onagha, aan de rand van het dorp ligt camping “Des oliviers chez Tito”. Dat wordt onze uitvalsbasis voor Essaouira. Ziet er aardig uit. Maar inmiddels is het stevig bewolkt en de zon is verdwenen. Te fris om buiten te zitten. Gaan we maar even in het dorp kijken.
Woensdag, 17 februari
Tja, het is op de camping bij Tito een beetje behelpen met de elektriciteit. Zet Frankrijk ‘s avonds de tv aan of roosteren ze ’s morgens hun broodje dan laat het vermogen van Tito het afweten en gaat de boel op zwart. Tito praat in waarschijnlijkheden: “Waarschijnlijk komt er vandaag een technicus en dan is het probleem waarschijnlijk vanavond verholpen”. Een ding is zeker: we zijn in Marokko, dus er gebeurt waarschijnlijk niets.
Ze zoeken het maar uit. Wij gaan vandaag naar Essaouira. De zon staat op de bus, maar de koelbox kan op de accu en de koffiemolen op standje “blazen”. Als er stroom is blaast die de warmte wel buiten .
We pakken lijn 6: oud en vuil en vol stoffige boeren in smerige djellaba’s. Die hebben dit jaar nog geen hammam gezien. In een half uurtje zijn we in Essaouira, het vroegere Mogador.
Even wat over Essaouira.
Essaouira ligt in een baai van de Atlantische oceaan. In de 7e eeuw voor Christus is hier door Carthaagse zeevaarders een aanlegplaats gemaakt. Tijdens de Romeinse overheersing werd de regio bestuurd door Juba II, een Berbervorst die was getrouwd met de dochter van Keizer Antonius en Cleopatra. Hij ontwikkelde het vervaardigen van purperen kleurstof uit slakken (de murex brandaris) die voorkomen op eilandjes voor de kust. De regio werd altijd bewoond door Berbers, aangevuld met wie er langs kwam: Joden, Arabieren en allerlei Europeanen. Het Castello Real, een Portugese citadel, stamt uit 1505. De stad, de haven en de versterkingen zijn in 1760-1764 ontworpen in de stijl van Europese forten door de Franse architect Theodore Cornut, in opdracht van Sultan Mohammed de III.
Vanaf de 18e eeuw ging 40 % van de Atlantische zeevaart via Essaouira en het was de grootste sardinehaven van het land. Tijden de Franse overheersing kwamen Casablanca, Tanger en Agadir in beeld omdat Essaouira te weinig diepgang had voor grotere zeeschepen.
Dank zij de Joden ontwikkelde zich de kunstnijverheid en vooral door de handel in juwelen werd de stad welvarend. De Joden woonden in de mellah en na hun vertrek na de 2e W.O. is de wijk grotendeels vervallen. De ambachtstechnieken zijn bewaard gebleven en door de hele medina zijn werkplaatsen en winkeltjes.
In de jaren ’60 trokken veel hippies naar Essaouira in het kielzog van Jimmy Hendrix en Cat Stevens. Hun leefwijze spoorde niet echt met de traditionele Islamitische omgeving. Eind jaren ’80 kwam Frederic Damgaard naar Essaouira en ontwikkelde een centrum van artistieke activiteit. Nu is de stad de thuishaven van een groep schilders en beeldhouwers.
Met lijn 6 en de stoffige boeren stoppen we bij Bab Doukkala. Je kunt in Essaouira niet verdwalen. Met de kaarsrechte Avenue Mohammed Zerktoune loop je recht naar de haven. De mellah en de medina zijn ommuurd. Alle straatjes lopen of tegen de muur of ze kruisen de Mohammed Zerktoune.
In de haven is weinig bedrijvigheid. Er wordt wat onderhoud gepleegd. Er is een werf waar houten vissersschepen worden gebouwd. Er liggen er 3 in aanbouw op de helling.
We rommelen de medina in, zomaar achter onze neus aan. Winkeltjes, werkplaatsen, af en toe een terrasje. Steegjes en straatjes vol bedrijvigheid. De soek, de markt. En geen dwingende gidsen. Dat is niet nodig, want er is geen risico op verdwalen. Zo gezellig.
Zaterdag, 18 februari
De buienrader geeft voor vandaag een forse rode kolom. Dat nemen we maar serieus dus gaan we niet op pad. Nuttig hoor, zo’n dagje regen tussendoor. ’s Avonds is een busje ritselrein en Marokko heeft weer een flinke plons water.
Zondag, 19 februari
9.15 uur. We hebben zwaar genoeg van de stroomstoringen van Tito. Bij elke scheet gaat het wéér fout en schakelen we maar wéér over en gaan we wéér op zoek naar een mannetje. Want zonder een klacht reageert het mannetje niet. We gaan!
Vandaag rijden we met de N1 naar het zuiden. Het weer houdt niet over. Zwaar bewolkt, 10ᵒ, stevige wind en af en toe spettert het wat. De weg volgt de voet van het Atlasgebergte, de streek van de arganbossen. De arganbomen zijn laag, het hout is erg hard en wordt gebruikt om houtskool van te maken. De bladeren dienen als voedsel voor de geiten en van de noten wordt olie geperst die wordt gebruikt in de keuken, voor medicinale doeleinden en voor cosmetica. De bomen groeien alleen hier, op de zuidwest hellingen van de Atlas. De noten zijn niet groter dan een olijf. Er is ongeveer 100 kilo noten nodig voor 1 liter olie. De pit wordt uit de noot gehaald en geroosterd. De geroosterde pitten worden tot meel gemalen en met water vermengd tot een stevige pasta. Van die pasta wordt een koek gevormd en die wordt geslagen en gekneed tot de olie vrijkomt. Het oogsten van de noten, het verwerken tot olie, het vervaardigen van de producten en de verkoop ervan gebeurt door erkende vrouwencoöperaties. De vrouwencoöperaties zijn succesvol en in hun kielzog rijst de illegale handel de pan uit. En alles wat aan de weg wordt verkocht is sowieso nep.
De arganboom wortelt diep en kan gerust 200 jaar oud worden. Ze werkt probaat tegen de verwoestijning van het gebied. En toch moet Unesco er weer aan te pas komen om de soort te beschermen. Ze wordt bedreigd door ontbossing voor brandhout en Ali jaagt zijn geiten erin om te grazen of als toeristische attractie. In 1998 is 8000 km² aangewezen als biosfeerreservaat.
We draaien naar beneden en volgen de kust. De arganbomen zijn uit beeld. Af en toe een zandduin. Af en toe een glimp van de oceaan. Tamri in de regen. Een zeiknatte markt. Bananenplantages. Groene en gele modderstromen. Daar zal ons busje van opknappen. De monding van de Tamri, hoge kliffen, metershoge branding. Bij de vuurtoren van Cap Ghir is een strandcamping. Zonder voorzieningen en toch druk bezet. Er zijn hier sowieso veel campers en route. Paradis Plage, een vakantiedorp. Volop surfers op de branding. Die vinden dit best sportweer. Thagazoute. Toeristen in de blubber. Marokko tilt de witte djellabah boven de knieën en stapt naar de moskee. Atlantica d’Imourane. Een grote rechthoekige camping op het strand. 450 plaatsen. Het is nog geen 3 uur en de laatste plekken worden al uitgegeven. Dit is het Benidorm van Marokko. Schoon, alles werkt, geen gesodemieter, gewoon professioneel!
Zaterdag, 20 februari
10.00 uur. Prachtig weer. We zijn op weg met de P1001 door het dal van de Asif Tamrhakt, een diep ingesneden dal vol arganbomen, olijven en bananen, oleanders en cactussen. We kronkelen de bergen in. Prachtig gebied, heerlijk rustig, prima weggetje. Tamzargoute, een keteldal vol dadelpalmen en bananen. Dan komen er veel bruggetjes en dat is foute boel voor dit weggetje. We snappen nu ook waarom het hier zo rustig is. We zwalken van links naar recht over de rivier. Zo mooi en nog relatief ongerept.
Tifrit, een bergdorp, enkele huizen. Een hippiekolonie bivakkeert hier in oude campers. Hier wordt al serieus gewerkt aan toeristen accommodatie. Jammer, witte dakterrassen en blauwe zwembaden vervuilen het landschap zo. En dan weer wilde kruiden, tijm, rozemarijn, lavendel en bijenkasten. De mooiste rotstuintjes.
Imouzzer. Alles draait hier om de watervallen en die staan droog. Geen nood, de rest van het circus draait gewoon door. Toeristen zijn er nauwelijks. “Holland? Kijken, kijken, niet kopen, niet kopen”. Altijd horen we hetzelfde liedje en vandaag ga ik ervan op zwart. “Jullie zijn zelf het probleem! Zo fout wat jullie doen. Jullie jagen zelf je toeristen weg en wij gaan ook”! Waarschijnlijk snappen ze het niet, maar ze zijn er in elk geval stil van. Oké, we laten ons humeur niet verpesten en genieten van de prachtige route terug.
Na twee maanden rondtoeren in Marokko zijn we nu op weg naar huis. We wilden graag het land ontdekken en binnen de beperkte tijd en mogelijkheden hebben we dat een beetje kunnen doen. Wat we hier (en in de rest van ons verslag) schrijven, zijn ónze ervaringen en gedachten. Het wil niet zeggen dat iedereen het hiermee eens is.
Wij vinden Marokko een prachtig land! Het heeft veel fantastisch erfgoed, schitterende natuur, ongelooflijke oer-landschappen en een heerlijk klimaat. De mensen zijn gastvrij, behulpzaam en vriendelijk. We hebben genoten en ons welkom gevoeld.
En wat ontdekten we nog meer: Marokko is een Afrikaans land met zo’n 40 miljoen mensen waarvan de helft analfabeet is. Dat vinden we 20 miljoen gemiste kansen / onbenutte mogelijkheden. Zo jammer, toch?
Sociaal en maatschappelijk zijn er grote verschillen. Er is een enorm groot en duur overheidsapparaat met onbespreekbare corruptie op het hoogste niveau. Het uitgebreide inlichtingen-systeem weet alles en alles is staatsgeheim.
Koning Mohammed VI is de hoogste politieke én religieuze leider van het land.
De Islam is staatsgodsdienst. 98% van de Marokkanen zijn Islamitisch, een conservatieve godsdienst met veel regels en voorschriften, ook voor de verhoudingen tussen mannen en vrouwen. Het opgefokte macho-gedoe, het liggen, hangen en niksen van mannen. Het slaafse en onderdanig meegaan daarin van vrouwen. Natuurlijk is het niet “alleen maar” en met respect, maar met een westerse achtergrond is het nauwelijks te pruimen.
En zonder respect en helemaal niet te pruimen is de smerige bende die ze maken van hun leefomgeving, het volledige gebrek aan hygiëne en het overbelasten en mishandelen van hun dieren.
En wat we rauw lusten zijn de drammers, de schooiers en de marchandeerders!
En ondanks al die haken en ogen hebben we het geweldig naar de zin gehad en willen we graag volgend jaar terug. Inch Allah. Marokko is een land waar voor ons nog heel veel te ontdekken valt.
Maar nu kijken we uit naar het voorjaar in Nederland en vooral hopen we iedereen die we 3 maanden gemist hebben, heel snel en gezond weer te zien.
Hierbij sturen we verslag 8 en 9.
Verslag 8 gaat over Marrakech tot en met Tamzargoute en verslag 9 gaat over de rest van onze ontdekking van Marokko.
Voor nu, lieve groeten van ons en tot dan.. Rien en Corry
Verslag 8
Zaterdag, 13 februari
Camping Ourika is perfect, het weer is perfect en we hebben het in ons busje perfect voor elkaar. Maar we zijn moe en zitten hier behoorlijk af te kicken van de Sahara en de bergen.
Zondag, 14 februari
We gaan naar Marrakech. Kijken hoe het openbaar vervoer werkt en een beetje sfeer snuiven in de stad. Busje 25 brengt ons voor 7 dirham (70 cent) in 20 minuten op Place Youssef Ben Tachfine. Dat is nog twee keer duikelen naar Place Jemaa-el-Fna, zo’n beetje het belangrijkste oriëntatiepunt van Marrakech. De naam zou betekenen: het plein van de doden. Hier zouden vroeger misdadigers zijn onthoofd en hun hoofden, om af te schrikken, op palen zijn gestoken. Ook noemt men het plein wel: “het plein van het niets” of “het plein van de vernielde moskee” verwijzend naar een vernielde moskee uit de Saadische tijd. In 1980 was er een grote brand en in 2011 werd bij een aanslag een terras weggeblazen. Eens kijken of er ook leuke dingen te beleven zijn.
In 2001 kwam het plein op de lijst “meesterwerken van het orale erfgoed van de mensheid” van de Unesco. Dat betekent dat er architectonisch niet veel te zien is, maar dat er zich van alles afspeelt. En dat is ook zo. Het is eigenlijk een groot “openluchttheater”: slangenbezweerders, apendresseurs, Berberse waterdragers, henna tatoeëerders, acrobaten, muzikanten, sinaasappelsap, souvenirs, dadels, noten, en niet te weinig toeristen. Twee werelden die niks met elkaar hebben. Zwaar gesluierd enerzijds en met twee bandjes nog net de tieten ophoudend anderzijds.
Aan het plein terrasjes, restaurants en cafés met dakterrassen. De couscous is er goed en je zit er eerste rang. Een gezellig plein met een relaxte sfeer, waar je voor elke foto moet betalen, want iedereen noemt zichzelf “artiest”.
Vanaf het plein kun je aan alle kanten de medina in. Straatjes met Riad’s, een doolhof. Straatjes met souvenirs, een doolhof. De soeks, een doolhof. En dat is alleen nog maar de omgeving van het plein. We stellen vast dat wij vandaag niet de vinger achter Marrakech krijgen. En met ons tempo gaat dat ook niet lukken in een week. Daar moeten we volgend jaar maar eens wat tijd voor uittrekken.
We nemen busje 25 terug naar Ourika en vinden het al knap van onszelf dat we de camping weer terugvinden.
Maandag, 15 januari
Koud en nat! Het heeft de hele nacht geregend en het is nauwelijks 15ᵒ. Brrr. Behalve dat we moeten afkicken van de woestijn en de bergen moeten we nu ook nog afkicken van het weer
Dinsdag, 16 februari
9.30 uur. De zon schijnt, maar de temperatuur heeft een flinke knauw gekregen. De lucht ziet er ook niet erg stabiel uit. We gunnen Marokko best het broodnodige water, maar er is veel regen gevallen en wij vinden het wel genoeg zo.
We gaan boodschappen doen bij de Carrefour en dan naar Essaouira aan de kust, met de N8, 160 kilometer naar het westen.
We rijden Marrakech uit over een brede boulevard. Een prachtig park in de middenberm. Shoppingmalls, grote hotels, moderne appartementencomplexen, alles in terracotta. En wat een bonte pracht aan bougainvilles! Gigantische stad, enorme sub-urbs. Druk. Want ook Marrakech koopt aan de straat en in de grote supers is niks te doen.
11.30 uur. We rijden de stad uit. Achter de leemmuren: wijngaarden en olijfboombomen. En aan de villa’s te oordelen gaat het goed in de branche.
Een grote kruising, een grote soek, een grote markt. En vervolgens lege velden. De grond lijkt bewerkt. Graan denken wij. Het ziet wel droog en zelfs de eucalyptusaanplant staat er zielig bij. We weten het niet.
Chichaoua, een nieuwe terra- oasestad. De rivier is gekanaliseerd. Voorbij de stad is het weer leeg. Geen enkele activiteit te zien. Een enkele geitenschuur. Er liggen lage koepels bij, afgedekt met leem. Geitenvoer? We weten het niet.
Een eindje verder zien we dat onze veronderstellingen kloppen. Het graan komt uit en bij een open leemkuil zien we dat er inderdaad veevoer inzit.
14.00 uur. We komen in de buurt van de kust. De heuvels zijn bedekt met olijven en organias. Onagha, aan de rand van het dorp ligt camping “Des oliviers chez Tito”. Dat wordt onze uitvalsbasis voor Essaouira. Ziet er aardig uit. Maar inmiddels is het stevig bewolkt en de zon is verdwenen. Te fris om buiten te zitten. Gaan we maar even in het dorp kijken.
Woensdag, 17 februari
Tja, het is op de camping bij Tito een beetje behelpen met de elektriciteit. Zet Frankrijk ‘s avonds de tv aan of roosteren ze ’s morgens hun broodje dan laat het vermogen van Tito het afweten en gaat de boel op zwart. Tito praat in waarschijnlijkheden: “Waarschijnlijk komt er vandaag een technicus en dan is het probleem waarschijnlijk vanavond verholpen”. Een ding is zeker: we zijn in Marokko, dus er gebeurt waarschijnlijk niets.
Ze zoeken het maar uit. Wij gaan vandaag naar Essaouira. De zon staat op de bus, maar de koelbox kan op de accu en de koffiemolen op standje “blazen”. Als er stroom is blaast die de warmte wel buiten .
We pakken lijn 6: oud en vuil en vol stoffige boeren in smerige djellaba’s. Die hebben dit jaar nog geen hammam gezien. In een half uurtje zijn we in Essaouira, het vroegere Mogador.
Even wat over Essaouira.
Essaouira ligt in een baai van de Atlantische oceaan. In de 7e eeuw voor Christus is hier door Carthaagse zeevaarders een aanlegplaats gemaakt. Tijdens de Romeinse overheersing werd de regio bestuurd door Juba II, een Berbervorst die was getrouwd met de dochter van Keizer Antonius en Cleopatra. Hij ontwikkelde het vervaardigen van purperen kleurstof uit slakken (de murex brandaris) die voorkomen op eilandjes voor de kust. De regio werd altijd bewoond door Berbers, aangevuld met wie er langs kwam: Joden, Arabieren en allerlei Europeanen. Het Castello Real, een Portugese citadel, stamt uit 1505. De stad, de haven en de versterkingen zijn in 1760-1764 ontworpen in de stijl van Europese forten door de Franse architect Theodore Cornut, in opdracht van Sultan Mohammed de III.
Vanaf de 18e eeuw ging 40 % van de Atlantische zeevaart via Essaouira en het was de grootste sardinehaven van het land. Tijden de Franse overheersing kwamen Casablanca, Tanger en Agadir in beeld omdat Essaouira te weinig diepgang had voor grotere zeeschepen.
Dank zij de Joden ontwikkelde zich de kunstnijverheid en vooral door de handel in juwelen werd de stad welvarend. De Joden woonden in de mellah en na hun vertrek na de 2e W.O. is de wijk grotendeels vervallen. De ambachtstechnieken zijn bewaard gebleven en door de hele medina zijn werkplaatsen en winkeltjes.
In de jaren ’60 trokken veel hippies naar Essaouira in het kielzog van Jimmy Hendrix en Cat Stevens. Hun leefwijze spoorde niet echt met de traditionele Islamitische omgeving. Eind jaren ’80 kwam Frederic Damgaard naar Essaouira en ontwikkelde een centrum van artistieke activiteit. Nu is de stad de thuishaven van een groep schilders en beeldhouwers.
Met lijn 6 en de stoffige boeren stoppen we bij Bab Doukkala. Je kunt in Essaouira niet verdwalen. Met de kaarsrechte Avenue Mohammed Zerktoune loop je recht naar de haven. De mellah en de medina zijn ommuurd. Alle straatjes lopen of tegen de muur of ze kruisen de Mohammed Zerktoune.
In de haven is weinig bedrijvigheid. Er wordt wat onderhoud gepleegd. Er is een werf waar houten vissersschepen worden gebouwd. Er liggen er 3 in aanbouw op de helling.
We rommelen de medina in, zomaar achter onze neus aan. Winkeltjes, werkplaatsen, af en toe een terrasje. Steegjes en straatjes vol bedrijvigheid. De soek, de markt. En geen dwingende gidsen. Dat is niet nodig, want er is geen risico op verdwalen. Zo gezellig.
Zaterdag, 18 februari
De buienrader geeft voor vandaag een forse rode kolom. Dat nemen we maar serieus dus gaan we niet op pad. Nuttig hoor, zo’n dagje regen tussendoor. ’s Avonds is een busje ritselrein en Marokko heeft weer een flinke plons water.
Zondag, 19 februari
9.15 uur. We hebben zwaar genoeg van de stroomstoringen van Tito. Bij elke scheet gaat het wéér fout en schakelen we maar wéér over en gaan we wéér op zoek naar een mannetje. Want zonder een klacht reageert het mannetje niet. We gaan!
Vandaag rijden we met de N1 naar het zuiden. Het weer houdt niet over. Zwaar bewolkt, 10ᵒ, stevige wind en af en toe spettert het wat. De weg volgt de voet van het Atlasgebergte, de streek van de arganbossen. De arganbomen zijn laag, het hout is erg hard en wordt gebruikt om houtskool van te maken. De bladeren dienen als voedsel voor de geiten en van de noten wordt olie geperst die wordt gebruikt in de keuken, voor medicinale doeleinden en voor cosmetica. De bomen groeien alleen hier, op de zuidwest hellingen van de Atlas. De noten zijn niet groter dan een olijf. Er is ongeveer 100 kilo noten nodig voor 1 liter olie. De pit wordt uit de noot gehaald en geroosterd. De geroosterde pitten worden tot meel gemalen en met water vermengd tot een stevige pasta. Van die pasta wordt een koek gevormd en die wordt geslagen en gekneed tot de olie vrijkomt. Het oogsten van de noten, het verwerken tot olie, het vervaardigen van de producten en de verkoop ervan gebeurt door erkende vrouwencoöperaties. De vrouwencoöperaties zijn succesvol en in hun kielzog rijst de illegale handel de pan uit. En alles wat aan de weg wordt verkocht is sowieso nep.
De arganboom wortelt diep en kan gerust 200 jaar oud worden. Ze werkt probaat tegen de verwoestijning van het gebied. En toch moet Unesco er weer aan te pas komen om de soort te beschermen. Ze wordt bedreigd door ontbossing voor brandhout en Ali jaagt zijn geiten erin om te grazen of als toeristische attractie. In 1998 is 8000 km² aangewezen als biosfeerreservaat.
We draaien naar beneden en volgen de kust. De arganbomen zijn uit beeld. Af en toe een zandduin. Af en toe een glimp van de oceaan. Tamri in de regen. Een zeiknatte markt. Bananenplantages. Groene en gele modderstromen. Daar zal ons busje van opknappen. De monding van de Tamri, hoge kliffen, metershoge branding. Bij de vuurtoren van Cap Ghir is een strandcamping. Zonder voorzieningen en toch druk bezet. Er zijn hier sowieso veel campers en route. Paradis Plage, een vakantiedorp. Volop surfers op de branding. Die vinden dit best sportweer. Thagazoute. Toeristen in de blubber. Marokko tilt de witte djellabah boven de knieën en stapt naar de moskee. Atlantica d’Imourane. Een grote rechthoekige camping op het strand. 450 plaatsen. Het is nog geen 3 uur en de laatste plekken worden al uitgegeven. Dit is het Benidorm van Marokko. Schoon, alles werkt, geen gesodemieter, gewoon professioneel!
Zaterdag, 20 februari
10.00 uur. Prachtig weer. We zijn op weg met de P1001 door het dal van de Asif Tamrhakt, een diep ingesneden dal vol arganbomen, olijven en bananen, oleanders en cactussen. We kronkelen de bergen in. Prachtig gebied, heerlijk rustig, prima weggetje. Tamzargoute, een keteldal vol dadelpalmen en bananen. Dan komen er veel bruggetjes en dat is foute boel voor dit weggetje. We snappen nu ook waarom het hier zo rustig is. We zwalken van links naar recht over de rivier. Zo mooi en nog relatief ongerept.
Tifrit, een bergdorp, enkele huizen. Een hippiekolonie bivakkeert hier in oude campers. Hier wordt al serieus gewerkt aan toeristen accommodatie. Jammer, witte dakterrassen en blauwe zwembaden vervuilen het landschap zo. En dan weer wilde kruiden, tijm, rozemarijn, lavendel en bijenkasten. De mooiste rotstuintjes.
Imouzzer. Alles draait hier om de watervallen en die staan droog. Geen nood, de rest van het circus draait gewoon door. Toeristen zijn er nauwelijks. “Holland? Kijken, kijken, niet kopen, niet kopen”. Altijd horen we hetzelfde liedje en vandaag ga ik ervan op zwart. “Jullie zijn zelf het probleem! Zo fout wat jullie doen. Jullie jagen zelf je toeristen weg en wij gaan ook”! Waarschijnlijk snappen ze het niet, maar ze zijn er in elk geval stil van. Oké, we laten ons humeur niet verpesten en genieten van de prachtige route terug.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
