verslag 4

Verslag 4

Salaam, lieve habibi en habiba in Nederland.
Dat betekent: “Hallo lieve vrienden en vriendinnen in Nederland”.
Net als in Nederland is het hier vandaag maandag 1 februari. Hier op camping ”Le Soleil” in Tineghir vieren we alweer een prachtige zonnige dag. We sturen jullie verslag 4 en 5. Verslag 4 loopt van 17 januari t/m 23 januari en verslag 5 loopt vanaf 24 januari tot vandaag. In beide verslagen kunnen jullie lezen hoe wij hier omgaan met genieten. We danken jullie voor de gezellige reacties op onze site en voor alle post in onze mailbox. Voor nu, blijf gezond en heel veel lieve groeten van ons,
Rien en Corry
Nog niet bij alle foto's zit al tekst. Dat doen we morgen

Zondag, 17 januari
Tis pyjamadag vandaag op “Diamant Vert”.Uitslapen, gas van de plank. Heerlijk zonneke, boekske, bakske en lekker maar wat rondlummelen.

Maandag, 18 januari
Vandaag gaan verslag 3 en 4 de deur uit. Op de campings in Marokko is wifi nog niet vanzelfsprekend. Zover we kunnen inschatten is er op deze camping een redelijke router. We moeten er wel voor naar de receptie. Een grote betegelde hal. Een balie waarachter 3 mensen continu kletsen en spelletjes zitten te doen. Marokkaanse achtergrondmuziek. Niet echt een prettige ruimte wat ons betreft. Halverwege wordt alsnog de verbinding verbroken en dan krijgen we de code van de medewerkers. Das wel weer heel aardig en verder gaat het verzenden prima.
De camping “Diamant Vert” wordt in de gids met XXX gewaardeerd. De voorzieningen worden breed uitgemeten, maar alles functioneert maar halve bak en heeft voor geen meter uitstraling. Er is dan ook nauwelijks klandizie. Wat ons betreft redden we ons met wat er is. De ligging is lekker rustig en dat is bij een stad als Fès al heel wat. Na de middag stappen we de camping af. Effe voor wat boodschappen naar de Marjana. 3 Kilometer langs de A2. Stof en uitlaatgassen. Het schijnt niemand te hinderen, maar wij vinden het van onszelf toch een beetje een domme actie.
Morgen gaan we naar Fès . Terug op de camping maken we een afspraak met een gids van het collectief waar de camping mee werkt. Een gids van het collectief is wel wat duurder als een gids aan de poort, maar je bent verzekerd van goed werk. Ze hebben een opleiding gehad, spreken een of meer talen, weten van wanten over wat je wilt weten en zien, werken voor een vaste prijs, zijn niet opdringerig en volgen jouw wensen. Ze werken wel samen met een aantal ambachtscollectieven uit de medina.
Met behulp van onze gidsen zetten we onze wensen op een rijtje en morgen zien we wel wat het oplevert.

Dinsdag, 19 januari
Effe wat over Fès:
Fès is een van de vier Koningssteden en bestaat eigenlijk uit drie steden. Het moderne Fès dateert uit de tijd van het Franse protectoraat (1912-1956). Fès–el-Jedid werd in de 13e eeuw gesticht door de Meriniden en wordt het “Nieuwe Fès” genoemd. Het oude Fès, Fès-el-Bali, werd gesticht aan het eind van de 8e eeuw door Idriss I. In de loop van de daaropvolgende eeuwen vonden emigranten en vluchtelingen in Fès een veilige schuilplaats. Het waren verdreven Andalusiërs en Tunesiërs, Joden en tot moslim bekeerde christenen. Ze verrijkten de stad met hun kennis en culturen en ontwikkelde kunst en wetenschappen
Vanaf de 11e eeuw, tijdens de Almoraviden-periode (de Almoraviden waren Berber-nomaden uit het zuiden die streden voor een zuiver Islamitisch rijk ) komt Fès tot grote bloei. Ze wordt de hoofdstad van het Almoraviden-rijk en rond 1350 telt de stad al 200.000 inwoners. Kunstenaars, ambachtslui, geleerden, theologen en studenten worden aangetrokken door de uitstraling van de stad. In de 13e eeuw grijpen de Meriniden (das weer een andere krijgshaftige Berberstam) de macht en die bouwen buiten de oude stadsmuren Fès-el-Jedid, de nieuwe stad. Ze hebben daar meer plaats voor hun weelderige paleizen en daar bevinden zich nu het Koninklijk paleis, de mella (de oude Joodse buurt ) en de oude mechouar, een grote paradeplaats.
Vanaf 1956, na de onafhankelijkheid vertrekken veel inwoners uit Fès en nemen hun kapitaal mee. De medina begint te verkommeren door verwaarlozing, slechte restauratie en verkeerd gebruik van gebouwen. Vanuit de Rif daarentegen stromen massa’s mensen toe die hier hun heil komen zoeken. De stad heeft nu ruim 1 miljoen inwoners waarvan er 450.000 in de medina wonen. Sinds 1980 staat de medina op de werelderfgoed-lijst en wordt er veel geld gegenereerd om de wijk te redden. Er wordt gerestaureerd en vernieuwd en inmiddels is de medina een trekpleister voor toeristen. Veel traditionele huizen zijn opgeknapt en in gebruik als hotel of restaurant. En nog steeds speelt Fès een hoofdrol in het religieuze en intellectuele leven van het land en in de medina is de traditionele kunstnijverheid nog steeds een belangrijke bron van inkomen.
Het is prachtig weer en we gaan het zien met Nadjib, een Berber met zijn roots in het Rifgebergte. Hij woont 26 jaar in de medina, kent alle 980 straatjes en alle 450.000 inwoners. We kunnen kiezen uit Engels, Frans of Berbers. We gaan voor Engels. Zelf rijden of taxi’s? Petit taxi’s!
9.30 uur. We gaan. We starten bij het Koninklijk paleis Dar-el-Makhzen. Uiteraard gesloten voor publiek. 80 Hectaren groot en omgeven door hoge muren. De hoofdingang ligt aan het Place des Alouites. De ingang bestaat uit Moors gedecoreerde poorten met bronzen deuren. Indrukwekkend. Naast het paleis ligt de mella, de Joodse wijk in Fès-el-Jedid. Een brede hoofdstraat, geplaveid. Huizen met balkons en brede ramen. Gezellige wijk met héééél veel winkeltjes. De Danan-synagoge uit de 17e eeuw. De deurtjes waarachter de Thora staat, zijn open. De rollen zijn in gazelleleer gerold. In de kelder is de mikva, het bad voor rituele reiniging. De mikva kunnen we zien door een rond gat in de vloer. De Joodse begraafplaats, een vredige rustige plek. Witte, ronde graven met een kleine uitsparing om een kaarsje te branden. Het graf van Solica, gestorven in 1834. Ze werd ten huwelijk gevraagd door een Islamitische prins. Om met hem te kunnen trouwen moest ze moslim worden. Ze werd ter dood gebracht omdat ze dat weigerde. 17 jaar.
We gaan naar de medina waar geen auto’s kunnen komen. Stappen en spullen vervoeren op je rug of met een ezel, de taxi van de medina. Bab Boujeloud, de toegangspoort. Een kant blauw, de kleur van de vrede. De andere kant groen, de kleur van de Islam en de koning. Naast de poort is een trapje naar de originele poort die nooit is gerestaureerd. De Talâa Kbira, de grote helling, het domein van de slagers. Grotendeels overdekt met rietmatten. Overal katten die wachten op het slachtafval.
De Bou Inania uit de 14e eeuw. De grootste en mooiste koranschool uit de stad. De studie van de Koran bereidde studenten voor op andere wetenschappen. Het gebouw heeft studiezalen, een gebedsruimte, kamers voor de studenten en een binnenplein. Het is een fantastisch geheel van bewerkt cederhout, ornamenten en bewerkt carrara-marmer. Deze koranschool wordt nu niet meer als school gebruikt. Ze is in gebruik als moskee en heeft de hoogste minaret van de stad.
De medina bestaat uit wijken met een eigen ambacht. Elke wijk heeft een eigen badhuis, een fontein, een bakkerij, een moskee en een koranschool. We zien de wijk van de wevers, de koperslagers, de houtbewerkers, de kleermakers de pottenbakkers en de leerbewerkers. De leerlooierijen worden op het moment gerestaureerd. We kriskrassen door de wijken. Te voet, soms een eindje met een taxi buiten de wijk langs. Nadjib vertelt graag en veel. Hij is een filosoof, een moslim en een Berber met nog maar drie tanden. Hij heeft nergens haast. Hij is vriendelijk en wordt overal met respect ontvangen. Natuurlijk komen we ook in winkels waar producten worden verkocht. Kopen kan, niks wordt opgedrongen. In de Andalusische wijk, waar veel oorspronkelijke paleizen zijn gerestaureerd, lunchen we met zijn tweetjes. Nadjib gaat ondertussen bidden. We zijn erg tevreden over hem en behalve het museum (was gesloten) hebben we gezien wat we graag wilden zien en vooral dank zij hem hebben we relaxed kunnen genieten van Fès.

Woensdag, 20 januari
Volgens buienrader is het vandaag nog mooi weer. En omdat op deze camping zowat de enige wasmachine van Marokko staat is het vandaag bij ons wasdag. Daar komt bij dat onze slijmvliezen even moeten herstellen van het stof en de uitlaatgassen. Tétouan, Meknès, Fès. Als je er twee minuten rondloopt heb je zwarte snot. Dus gaan we eens kijken hoe we verder gaan met het ontdekken van Marokko

Donderdag, 21 januari
10.00 uur. Met de N8 rijden we Fès uit naar het zuiden. Vannacht heeft het een beetje geregend, maar nu schijnt weer volop de zon. We zijn op weg naar Azrou in de Midden-Atlas.
We gaan al snel de bergen in. Rotsige ondergrond. Kleine veldjes op terrassen. Armoeiige boeren-gedoetjes. Hoger op de hellingen naaldbossen. Imouzzèr Kandar, mooi stadje, prachtige huizen. Wordt getransformeerd tot vakantiestad. Ifrane is al getransformeerd. Één groot vakantiegebeuren. Nieuw, leeg en schoon. Zo helemaal niet Marokko. Een vliegveld. Een golfbaan. De koning heeft hier ergens zijn zomerresidentie.
Camping Amazigh. Een klein campingske in een kersenboomgaard. Groen geglazuurde pannen op het familiehuis. Drie ooievaars-echtparen op het dak. We zoeken een plekje met aan alle kanten zon. We zitten op 1200 meter hoogte, dus wat extra warmte lijkt ons welkom. Tijdens het bakske genieten we van het ooievaars-optreden op het dak. Ze kroelen, ze ruziën, ze klepperen, ze vliegen een eindje…. Het is niet duidelijk wie bij wie hoort. In elk geval zijn ze er druk mee.
Hassan, de eigenaar woonde 20 jaar in Keulen. Hij erfde het gedoetje van zijn vader. Een herbergske, een restaurantje, een campinkske. Elke morgen stookt hij met hout het water in de boiler warm, zodat wij warm kunnen douchen. Klein, rustig en gemoedelijk.
Naast de camping loopt een pad de bergen in. Kleine keutelboertjes met wat geiten en schapen. Er is elektriciteit en elk huisje heeft een schoteltje. Water wordt met de ezel opgehaald bij een bron of een put. De ezel is meestal het enige vervoermiddel. Met een auto kun je op deze rotsige paden ook niet veel beginnen.
We lopen vast tegen de rand van het bos. Het pad loopt daar niet verder. Net voor de zon onder is zijn we terug op de camping. Het koelt snel af. Dat wordt kacheltjeswerk vannacht.

Vrijdag, 22 januari
We hebben heerlijk geslapen. Na het ontbijt heeft Hassan het water al warm en kunnen we douchen. Perfect geregeld zo. Vandaag gaan we een tochtje rijden door de Midden-Atlas. We hoeven ons niet druk te maken over een camping, want we slapen vannacht weer hier.
10.00 Uur. Met de N8 passeren we Azrou. Azrou betekent “rots” in het Berbers. Het dorp ligt in een bekken, omgeven door een hoge berggordel, begroeid met steeneiken en cederbossen. Aan het einde van het dorp ligt de grote vulkanische rots waar het dorp naar vernoemd is.
We gaan richting Khenifra. Grote boomgaarden, kersen waarschijnlijk. Daar staat de streek om bekend. Halfweg is er een smalle landweg naar Ain-Leuh, een ommuurd Berberdorp. Vanaf toegangspoorten lopen trappetjes naar beneden. Over de muur loopt een stenen goot met glashelder water. Een kleine cascade. En waar water is zijn ooievaars.
We rijden verder op zoek naar de bronnen van de Oum-er-Riba. De bergen zijn prachtig. Soms kaal en rotsig, soms begroeid met steeneiken of ceders. Spaarzaam een kleine woongemeenschap waar altijd een groepje kinderen tevoorschijn springt. Ze bedelen of willen iets verkopen en spugen en schelden als je doorrijdt.
Met een zandpad komen we bij de Oum-er-Riba, de “ moeder van de lente”. Het is de langste rivier van Marokko. Er komen hier meer dan 40 zoetwaterbronnen en 7 zoutwaterbronnen aan de oppervlakte. Zoet of zout is afhankelijk van de mineralen in het gesteente. Langs de bronnen is een voetpad aangelegd waarmee je naar een waterval kunt. En langs het pad zijn natuurlijk restaurantjes en winkeltjes. Je kunt zelfs overnachten in een van de grotten die door het water zijn uitgeslepen. Oké, het is toeristisch, dat wel. Maar het is niet druk en we vinden het erg de moeite waard. Normaal ligt hier in de winter sneeuw en is dit gebied onbereikbaar. Dit jaar is er nog geen vlok gevallen en we zijn blij dat we deze tocht hebben kunnen maken. We hebben ervan genoten.

Zaterdag, 23 januari
De N13 slingert door een bos met steeneiken en ceders. Normaal zit de wereld hier dik onder de sneeuw en wij treffen vandaag opnieuw een prachtige zonnige dag.
Oh joh, kijk, makaken. En natuurlijk de nodige commercie er omheen. De apen zijn duidelijk gewend aan mensen. Volgens ons eten ze alleen pinda’s. Schattige beestjes, maar ze staan te schudden van de vlooien.
Verder de hoogte in is het land kaal. Dit is het domein van Ali met zijn kudden. Hun families leven in kleine groepjes in de bergen. Zonder enige voorziening. Voor water komen ze naar een bron aan de weg. Timahdite, een riviertje en een weg, dus een dorp. Hier is een markt, een schooltje, een politiepost en een medische post. Zo’n beetje wat een mens nodig kan hebben.
De N13 is voor midden-Marokko de belangrijkste noord-zuid verbinding. Smal, druk en de Marocs houden niet van treuzelen en passeren graag. Tis uitkijken.
De Hoge-Atlas komt in beeld. Steppeachtige hoogvlakten. Afgeplatte tafelbergen en ronde koppies. Prachtige kleuren, wit, geel, rood. Wat een mooi landschap! Zaïda, een heuse stad met een heus busstation. Een gribusstad, dat wel en er wordt ontzettend gebraden en gebakken.
We slapen vannacht in Ksar Timnay, zo’n 20 kilometer voor Midelt. Een resort met hotel, restaurant, bungalows en een camping. Een hoge muur er omheen en een stevige poort ervoor. Rustig, veilig, goed verzorgd.